مجموعه تخصصی مشاوره روانشناسی در استان اردبیل

توضیحات

مقدمه ای بر آسیب شناسی روانی کودک و نوجوان

کودکان را نباید بزرگسالان کوچک برشمرد، آنها، نه تنها از نظر جسمانی کوچک ترند، بلکه از لحاظ عاطفی هم به بلوغ نرسیده اند و از دیدگاه اجتماعی و شناختی کماکان در مرحله ی رشد می باشند. همچنین از لحاظ تجربه ی محض هنوز کامل نشده اند و شگفت نیست که شناختی از مسائل روانشناختی خود نداشته باشند. کودکان در بعد مسائل درمانی، در واکنش به برخی درمانها و در فرایند شکل گیری اختلالات با بزرگسالان تفاوت زیادی دارند. از این نظر مشکلات کودکان به مطالعه ی خاصی برای درک و رفتار با آنان احتیاج دارد.

فصل اول از کتاب آسیب شناسی روانی کودک و نوجوان دکتر خدایاری فرد می پردازد به مقدمه ای بر آسیب شناسی روانی کودک و نوجوان، که درفایل اصلی دوره آموزشی ابتدا آسیب شناسی روانی و نابهنجاری روانی کودک و نوجوان توضیح داده شده است. سپس به تعریف اختلالات روانی و ملاک های اجتماعی و روانشناختی اختلالات در کودک و نوجوانان پرداخته شده است.

کتاب آسیب شناسی روانی کودک و نوجوان شامل مجموعه‌ای از اختلال‌های روانی شایع در کودکان و نوجوانان بر اساس پنجمین کتابچهٔ راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی است. به‌منظور درک بهتر نشانه‌های بالینی این اختلال‌ها در کودکان و نوجوانان، از مثال‌های بالینی استفاده شده است. همچنین سعی شده است در حیطهٔ تشخیص این اختلال‌ها، از مصاحبهٔ بالینی، آزمون‌های عینی و فرافکن استفاده شود. علاوه‌برآن به‌طور اختصار به مداخله‌های درمانی موردنیاز اشاره شده است. بنابراین، روانشناسی مرضی کودک شاخه ای از روانشناسی تعریف شده است که به بررسی اختلالات روانی یا نابهنجاری های روانی کودکان می پردازد.

نابهنجاری

درباره ی تعریف نابهنجاری یا اختلال روانی، اتفاق نظر همگانی وجود ندارد و هیچ تعریفی تمام جنبه های اختلالات روانی را برآورده نمی کند، ولی درباره ی اینکه چه شرایطی اختلال اند و چه شرایطی نیستند، توافق نسبی وجود دارد. متخصصان برای نابهنجاری عوامل مشخصی را معین کرده اند. برای تعیین نابهنجاری هیچ عاملی به تنهایی کفایت نمی کند، اما هرچه شباهت بین رفتار و عوامل نابهنجاری بیشتر باشد، فردی که آن رفتار را انجام می دهد، به احتمال بیشتری نابهنجار یا دچار اختلال روانی است.

تشخیص و درمان اختلال روانی در کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است. بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت حدود 20-10 درصد کودکان جهان به اختلالات روانی مبتلا می شوند، این در حالی است که شیوع اختلالات روان پزشکی در جهان در تمام عمر بیش از 25 درصد تخمین زده می شود، یعنی از هر چهار خانواده یک خانواده، عضو مبتلا دارد. در ایران نیز شیوع اختلال های روانی دوران کودکی در جمعیت بالای پانزده سال، حدود 20 درصد برآورده می شود که در این میان اختلالات خلقی و اضطرابی شایع تر است.

سوالاتی در مورد پیچیدگی کار بالینی کودکان

1. آیا درمان، فقط باید در مورد کودک اعمال شود یا باید شامل اعضای خانواده ی کودک نیز بشود؟
2. در چه شرایطی بهتر است تنها به مسائل کودک بپردازیم و چه زمانی بهتر است فقط با پدر و مادر کودک کار کنیم؟
3. همسالان و دوستان کودک چه نقشی را باید ایفا کنند و نقش مدرسه در این مورد چیست؟

در پایان دوره، توضیحات تکمیلی در مورد تاثیر خانواده و فرهنگ بر شکل گیری و تداوم اختلال در کودک و نوجوان داده شده است. درنظرگرفتن همهٔ عوامل مؤثر بر شکل‌گیری یک اختلال روانی در کودکان و معرفی مداخلهٔ درمانی موردنیاز کودک و خانواده است. مهم‌تر از آن به نقش خانواده در آسیب‌شناسی اختلال‌های روانی کودک و نوجوان، مداخله‌های درمانی مبتنی بر خانواده و اصلاح روش‌های تربیتی والدین نیز به‌طور جامع اشاره شده است.